علل گرايش دانش آموزان دبیرستانی به مصرف سيگار

 

مجموعه اي از عوامل خطرساز در ابعاد فردي، خانوادگي، اجتماعي و محيطي قرار دارند كه احتمال مصرف دخانيات در بين دانش آموزان دبیرستانی را افزايش مي دهند.

به گزارش پايگاه اطلاع رساني پيشگيري نوين،‌ برخي از دلايل گرايش دانش آموزان دبیرستانی به سيگار به شرح زير است:

1. 1.   دلايل فردي: اعتماد به نفس پايين، روحیه سركشي،كاهش ارتباط با اطرافيان، اطلاعات ناكافي و نادرست از آثار مصرف دخانيات، داشتن نگرش مثبت به دخانيات (به ويژه بين دختران)، داشتن نگرش مثبت و احساس بي تفاوتي نسبت به دخانيات (به ويژه بين پسران)، احساس بزرگ نشان دادن خود، نداشتن توانايي مقابله با فشار دوستان از علل گرايش به مصرف سيگار مي‌باشند؛
2. 2.   گروه هم سالان: داشتن دوستان و هم كلاسي هاي سيگاري، فرد را مستعد سيگاري شدن   مي‌كند.
3. 3.   علل خانوادگي: سيگاري بودن والدين، كاهش ارتباط با والدين، فرق گذاشتن والدين بين فرزندان (به خصوص دختران)، سخت گيري بيش از حد والدين (به ویژه در پسران) موجب تمایل نوجوان دبیرستانی به مصرف سيگار می شود. برخورد نامناسب والدين در برابر فرزنداني كه به سيگار تمايل پيدا مي كنند، موجب ايجاد چرخه معيوبی مي شود كه در آن مصرف سيگار، برخورد نامناسب و مصرف مجدد سيگار مكرراً به دنبال هم تكرار مي‌شوند؛
4. 4.   مدرسه: غيبت غير موجه،كاهش نمرات تحصيلي و برخورد نامناسب اوليای مدارس با دانش آموزان دبیرستانی آنها را در معرض مصرف دخانيات قرار مي‌دهد؛
5. 5.   محيطي و اجتماعي: در دسترس بودن سيگار، تبليغات شركت هاي دخانيات، فروش دخانیات به دانش آموزان دبیرستانی، قيمت پايين آن، وضعيت اقتصادي- اجتماعي پايين كه خود موجب دسترسي بیشتر افراد به سيگار می شود در افزايش مصرف دخانيات مؤثر هستند. ترفندهاي تبليغاتي و آگهي هاي بازرگاني در گسترش استعمال دخانيات تأثير به سزايي دارد و شركت هاي چند مليتي با استفاده از تبليغات متنوع مستقيم و غيرمستقيم و صرف هزينه هاي سنگين توانسته اند فروش مواد دخاني را به چند برابر افزايش دهند. اين شركت ها به طور غيرمستقيم از طريق اهداي پيراهن های مارک دار و آدامس هايي به شكل سيگار، برگزاري جشن ها و حمايت از مسابقات متنوع و گذاشتن بليط هاي كنسرت موسيقي در داخل پاكت سيگار باعث جذب دانش آموزان دبیرستانی مي شوند؛
6. 6.   بلوغ: فرآيند بلوغ، صفاتي در دانش آموزان دبیرستانی ظاهر مي نمايد كه بر تصميم گيري صحيح آنان در رابطه با مصرف دخانیات تأثير منفي مي گذارد.

برخي از خصوصيات دوران بلوغ كه در گرايش دانش آموزان دبیرستانی به مصرف سيگار مؤثرند:

1.  فرآيند جدایي از والدين و كسب آزادي: دانش آموزان دبیرستانی به غلط استفاده از دخانيات را نشان ويژه اي براي نمایش آزادي خویش مي دانند به خصوص وقتي كه رفتارشان توسط ديگران تحسين شود؛

2.  حال نگري: دانش آموزان دبیرستانی چون حال نگر هستند، آثار دراز مدت سيگار بر سلامت را نوعي خيال بافی مي دانند؛

3.  تأثير پذيري از گروه هم سالان: تأثير گروه هم سالان در دوران نوجواني به حداكثر مي رسد و هم سالان نقش مهمي در تصميمات دانش آموزان دبیرستانی در خصوص چگونگي قبول اين عادت دارند؛

4.  ستايش خود و خود پسندي: اين احساس به گونه اي است كه دانش آموزان دبیرستانی را به سمت اغراق و مبالغه در اهميت دهی به خود وا مي دارد و آنها را به شدت نگران ظاهر و برداشتي كه ديگران از آنها دارند، مي سازد. دانش آموزان دبیرستانی در اين وضعيت بيشتر جذب تبليغات سيگار براي افزايش زيبايي، هوش و جذبه جنسي خود مي شوند؛

5.  احساس آسيب ناپذيري: احساس آسيب پذيري  دانش آموزان دبیرستانی در برابر عواقب منفي استعمال دخانيات در اوايل نوجواني به سرعت كاهش مي يابد. لذا با وجود باور عوارض جسماني استعمال سيگار، سيگار مي كشند؛

6.  كسب مهارت هاي بزرگسالان: بسياري از دانش آموزان دبیرستانی سيگاري در خانه هايي زندگي مي كنند كه والدين شان سيگار مي كشند. اگر پدر و مادر نوجوان سيگاري باشند، احتمال اين كه او نيز سيگاري شود بيشتر مي شود و اگر يك خواهر يا برادر سيگاري نيز داشته باشد، اين احتمال 4 برابر مي شود. الگوپذيري از دوستان بزرگتر، والدين و يا شخصيت هاي هنري كه سيگار مي كشند، يكي از علل گرايش دانش آموزان دبیرستانی به سيگار است و آنان صرفاً برای این كه نشان دهند بزرگ شده اند، كشيدن سيگار را شروع مي كنند.