ماليات بر درآمد حقوق و نحوه محاسبه آن

ماليات بر درآمد حقوق و نحوه محاسبه آن ماليات بر درآمد حقوق و نحوه محاسبه آن بر اساس ماده 86 ق.م.م" پرداخت كنندگان حقوق هنگام هر پرداخت يا تخصيص آن مكلفند ماليات متعلق را طبق مقررات ماده 85 ق.م.م محاسبه وكسر و ظرف سي روز ضمن تسليم فهرستي متضمن نام و نشاني در يافت كنندگان حقوق و ميزان آن به اداره امور مالياتي پرداخت ودر ماههاي بعد فقط تغييرات را صورت دهند." "پرداختهايي كه توسط غير از پرداخت كنندگان مقرري و حقوق اصلي انجام مي شود ، پرداخت كنندگان، مكلف به محاسبه و كسر ماليات متعلق بدون كسر معافيت ماده 84 ق.م.م ميباشند. در مواردي كه از اشخاص مقيم خارج كه در ايران شعبه يا نمايندگي ندارند حقوق دريافت شود، دريافت كنندگان حقوق مكلفند بر اسا س ماده 82 ق.م.م ماليات متعلقه را به اداره اامور مالياتي محل سكونت خود پرداخت نمايند." تعريف درآمد حقوق:طبق ماده 82 ق.م.م" درآمدي كه شخص حقيقي در خدمت شخص ديگر ( اعم از حقيقي يا حقوقي ) در قبال تسليم نيروي كار خود بابت اشتغال در ايران بر حسب مدت يا كار انجام يافته به طور نقد ياغير نقد تحصيل مي كند ، مشمول ماليات بر درآمد حقوق است." درآمد حقوقي كه در مدت ماموريت خارج از كشور (از طرف دولت جمهوري اسلامي ايران با اشخاص مقيم ايران) از منابع ايراني عايد شخص مي شود مشمول ماليات بر درآمد حقوق است. آنچه از تعريف فوق مشخص مي گردد اينست كه درآمد حقوق در نتيجه رابطه استخدامي(وجه تمايز درآمد حقوق با مشاغل) بوجود آمده و حتما" مي بايست در داخل ايران(مگر در موارد ماموريتهاي خارج از كشور) تحصيل شده باشد. درآمد مشمول ماليات حقوق درآمد مشمول ماليات حقوق عبارت است از" حقوق (مقرري يا مزد، يا حقوق اصلي ) و مزاياي مربوط به شغل اعم از مستمر ويا غير مستمر قبل از وضع كسورو پس از كسر معافيتهاي مقرر در اين قانون" .( ماده 83 ق.م.م ) بطور كلي درآمد حقوق به ترتيب زير قابل تفكيك ميباشد: الف) حقوق ثابت ( اصل حقوق ) ب‌) مزاياي مربوط شغل كه به دو بخش مزاياي مستمر و غير مستمر قابل تفكيك مي باشد. مزاياي مستمر: به آندسته از دريافتي هايي كه حقوق بگير بطور مستمروماهانه علاوه بر حقوق اصلي دريافت مي نمايد، گفته ميشود وشامل نقدي و غير نقدي ميباشد. مزاياي نقدي مستمر عبارتند از، فوق العاده شغل ، حق اولاد ، حق مسكن ، اياب و ذهاب ،حق جذب، فوق العاده محروميت از تسهيلات زندگي،فوق العاده بدي آب و هوا ، فوق العاده محل خدمت، فوق العاده كسر صندوق و..... . مزاياي غير نقدي مستمر عبارتند از، استفاده از اتومبيل اختصاصي و استفاده از مسكن . مزاياي غيرمستمر: به آندسته از دريافتي هايي كه حقوق بگير بطورغير مستمروبه صورت موردي علاوه بر حقوق اصلي دريافت مي نمايد، گفته ميشود.وشامل نقدي و غير نقدي ميباشد. مزاياي نقدي غير مستمر عبارتند از اضافه كار ،پاداش انجام كار ، فوق العاده ماموريت ، هزينه سفر ، وجوه پرداختي بابت لباس ، عيدي و پاداش آخر سال ، بازخريد مرخصي و.... . مزاياي غير نقدي غير مستمرشامل برنج ، روغن و....... . براساس تبصره ماده 83 ق.م.م مزاياي غير نقدي مشمول ماليات حقوق بشرح زير تقويم و محاسبه ميشود: الف) مسكن با اثاثيه معادل 25 درصد و بدون اثاثيه 20 درصد حقوق و مزاياي مستمر نقدي (باستثناي مزاياي معاف موضوع ماده 91 ق.م.م) در ماه پس از وضع وجوهي كه از اين بابت از حقوق كارمند كسر ميشود. ب ) اتو مبيل اختصاصي با راننده معادل 10 درصد و بدون راننده معادل 5 درصد حقوق و مزاياي مستمر نقدي (باستثناي مزاياي معاف موضوع ماده 91 ق.م.م) در ماه پس از وضع وجوهي كه از اين بابت از حقوق كارمند كسر ميشود. كليه خودرو هاي دستگاههاي دولتي باستثناء خودروهاي خدمات اختصاصي و تشريفاتي ، خودروهاي خدمات عمومي محسوب ميشوند و مشمول بند "ب" ماده 83 ق.م.م نخواهند بود. ج ) ساير مزاياي غير نقدي معادل قيمت تمام شده براي پرداخت كننده حقوق . براي ساير كاركنان حقوق بگير( بخش خصوصي ) استفاده از خودروي اختصاصي به عنوان يك نوع مزاياي غير نقدي محسوب گرديده و مي بايست با در نظر گرفتن ساير مزاياي غير نقدي (مستمر و غير مستمر ) حقوق بگير حداكثر تا سقف معادل دو دوازدهم معافيت سالانه موضوع ماده 84 ق.م.م باستناد بند 13 ماده91 ق.م.م از پرداخت ماليات معاف و مازاد مشمول ماليات حقوق ميباشد. نرخ ماليات بر درآمد حقوق ماده 85ق.م.م نرخ وماليات بر درآمد حقوق را به شرح ذيل تعيين نموده است: • " در مورد كاركنان مشمول قانون نظا م هماهنگ پرداخت كاركنان دولت پس از كسر معافيتهاي مقرر در اين قانون به نرخ مقطوع 10%." كاركنان وزارتخانه ها ،موسسات دولتي يا وابسته به دولت ، بانكها وساير شركتهاي دولتي ونيز سازمانهايي كه شمول قوانين ومقررات عمومي برآنها مستلزم ذكر نام يا تصريح نام است ويا از محل اعتبارات دولتي حقوق دريافت مينمايند و همچنين اعضاي هيات علمي دانشگاهها و موسسات آموزش عالي دولتي از نظر ماليات بر درآمد حقوق مشمول نرخ فوق ميباشند. • در مورد ساير حقوق بگيران پس از كسر معافيتهاي مقرر در اين قانون تا مبلغ 42000000ريال به نرخ 10%و نسبت به مازاد آن به نرخ ماده 131 ق.م.م . معافيت ماده84 ق.م.م ميزان معافيت درآمد حقوق و ماده91 ق.م.م و ماده92 ق.م.م، آن بخش از درآمد حقوق را كه مشمول ماليات حقوق نمي باشد را به شرح زير مشخص مينمايد: - تا ميزان 150برابر حد اقل حقوق مبناي جدول حقوق موضوع ماده (1) قانون نظام هماهنگ پرداخت كاركنان دولت، درآمد سالانه مشمول ماليات حقوق كليه حقوق بگيران از جمله كارگران مشمول قانون كار،از يك يا چند منبع ، از پرداخت ماليات معاف ميشود. براي مثال ضريب حداقل حقوق مبنا براي سال 82 عدد 320 ميباشدكه با ضرب آن در عدد ثابت 400 حداقل حقوق مبنا براي سال 82 بدست خواهد آمد.ميزان معافيت سالانه براسا س ماده84 ق.م.م بشرح زير محاسبه مي گردد: 128000=400×320 ميزان معافيت سالانه ماليات حقوق سال82 19200000=150×128000 - درآمد حقوق دريافتي روسا و اعضاي ماموريتهاي سياسي خارجي و روسا و اعضاء هياتهاي نمايندگي فوق العاده دول خارجي در ايران از دولت متبوع خود ، بشرط معامله متقابل و همچنين روسا و اعضاي هياتهاي نمايندگي سازمان ملل متحد و موسسات تخصصي آن در ايران نسبت به درآمد حقوق دريافتي از سازمان و موسسات مزبور در صورتي كه تابع دولت جمهوري اسلامي نباشند. - درآمد حقوق روسا و اعضاي ماموريت هاي كنسولي خارجي در ايران وهمچنين كارمندان موسسات فرهنگي دول خارجي كه از دولت متبوع خود دريافت مي دارند ،بشرط معامله متقابل. - دريافتي كارشناسان خارجي از دولت متبوع يا موسسات بين المللي بابت اعزام به ايران از محل كمكهاي بلا عوض فني و اقتصادي وعلمي و فرهنگي دول خارجي و يا موسسات بين المللي كه با موافقت دولت جمهوري اسلامي به ايران اعزام ميشوند. - دريافتي كارمندان محلي سفارتخانه ها و كنسولگريها ونمايندگيهاي دولت جمهوري اسلامي ايران در خارج از كشور، در صورتيكه داراي تابعيت جمهوري اسلامي ايران را نداشته و همچنين به شرط معامله متقابل. - حقوق بازنشستگي و وظيفه يا مستمري پرداختي به وراث و حق سنوات وحقوق ايام مرخصي استفاده نشده كه در موقع بازنشستگي يا از كارافتادگي به حقوق بگير پرداخت مي شود. - هزينه سفر و فوق العاده مسافرت مربوط به شغل . - مسكن واگذاري در محل كارگاه يا كارخانه جهت استفاده كارگران و خانه هاي ارزان قيمت سازماني در خارج از محل كارگاه يا كارخانه كه مورد استفاده كارگران قرار مي گيرد. - وجوه حاصل از بيمه بابت جبران خسارت بدني و معالجه وامثال آن . - عيدي سالانه يا پاداش آخر سال جمعا" معادل يك دوازدهم ميزان معافيت مالياتي مالياتي موضوع ماده84 ق.م.م . - خانه هاي سازماني كه با اجازه قانوني يا بموجب ائيننامه هاي خاص در اختيار ماموران كشوري گذاشته ميشود. - وجوهي كه كارفرما بابت هزينه معالجه كاركنان خود يا افراد تحت تكفل آنها مستقيما" يا به وسيله حقوق حقوق بگير به پزشك يا بيمارستان باستناد اسناد و مدارك مثبته پرداخت كند. - مزاياي غير نقدي پرداختي به كاركنان حد اكثر معادل دو دوازدهم معافيت موضوع ماده84 ق.م.م . - درآمد حقوق پرسنل نيروهاي مسلح جمهوري اسلامي ايران اعم از نظامي و انتظامي ، مشمولان قانون استخدامي وزارت اطلاعات وجانبازان انقلاب اسلامي و جنگ تحميلي و آزادگان. - 50% ماليات حقوق كاركنان شاغل در مناطق كمتر توسعه يافته طبق فهرست سازمان مديريت و برنامه ريزي كشور بخشوده مي شود. - به منظور تشويق كارفرمايان كارگاههاي موجود به استخدام نيروي كار جديد ، دولت موظف است كارفرماياني را كه در دوران برنامه از طريق مراكز خدمات اشتغال وزرات كار و امور اجتماعي مبادرت به استخدام نيروي كار جديد نمايند تخفيفاتي به شرح زير قرار دهد: كاهش ماليات كارفرمايان اين گونه كارگاهها به ميزان برحقوق دريافتي از كاركنان جديد الاستخدام.(ماده49برنامه سوم توسعه) براساس آئيننامه اجرايي كليه كارفرمايان مذكور با احراز شرايط مندرج در اين آئيننامه از پرداخت ماليات برحقوق كاركنان جديد الا ستخدام علاوه بر نيروهاي موجود بميزان صددرصد معاف ميباشند. - اقساط ماهيانه تسهيلات اعتباري مسكن از بانكها، از درآمد مشمول ماليات دريافت كنندگان تسهيلات كسر ومانده درآمد مكتسبه در شمول محاسبات مالياتي قرار مي گيرد.استفاده از اين معافيت مالياتي فقط براي يكبار براي هر خانوار ويا افراد متاهل مجاز بوده و شامل واحد هاي با مساحت مفيد حد اكثر 120 متر مربع خواهد بود.(ماده 139 برنامه سوم توسعه) مرور زمان مالياتي حقوق مرور زمان ماليات حقوق ، در موارد تخلف كارفرما از تكاليف مقرر در ماده85 ق.م.م جاري بوده و ماليات متعلق بارعايت مرور زمان مالياتي موضوع ماده157 ق.م.م قابل مطالبه خواهد بود. در موارديكه با اسناد و مدارك اثبات گردد كه ماليات متعلق توسط كارفرما بموقع كسر گرديده ليكن بحساب مزبور واريز نگرديده است ،وصول اين ماليات مشمول مرور زمان نخواهد بود. مسئله1 - كارمندي مشمول قانون نظام هماهنگ پرداخت كاركنان دولت باشد.اقلام دريافتي ماهانه وي به شرح زير مي باشد: - حقوق و فوق العاده شغل مستمر ماهانه 900000ريال - فوق العاده جذب مستمر 500000 ريال - فوق العاده شرايط محيط كارمستمر 150000 ريال - فوق العاده نوبت كاري مستمر 50000ريال - اضافه كار ساعتي در فروردين ماه 400000ريال مطلوبست محاسبه ماليات حقوق ارديبهشت ماه سال 1381 حل: 1600000= 50000+ 150000+ 500000+ 900000 درآمد حقوق سالانه 19200000= 12×1600000 درآمد مشمول ماليات حقوق پس از كسر معافيت 1800000= 17400000-19200000 ماليات سالانه 180000= 10%× 1800000 ماليات حقوق ارديبهشت ماه 15000= 12÷ 180000 ماليات اضافه كار 40000= 10%× 400000 مجموع ماليات حقوق و اضافه كار ارديبهشت ماه 55000= 40000+ 15000 مسئله2- كارمندي مشمول قانون نظام هماهنگ پرداخت كاركنان دولت باشد.اقلام دريافتي ماهانه وي به شرح زير ميباشد: - حقوق و فوق العاده شغل مستمر ماهانه 2500000ريال - فوق العاده جذب مستمر 700000 ريال - حق مديريت مستمر 500000 ريال - اضافه كار ساعتي در خرداد ماه 800000ريال مطلوبست محاسبه ماليات حقوق خردادماه سال 1381 حل: 3700000= 500000+700000+2500000 درآمد حقوق سالانه 44400000=12×3700000 درآمد مشمول ماليات حقوق پس از كسر معافيت 27000000=17400000-44400000 ماليات سالانه 2700000=10%× 27000000 ماليات حقوق خرداد ماه 225000= 12÷ 2700000 ماليات اضافه كار 80000= 10%× 800000 مجموع ماليات حقوق و اضافه كار خرداد ماه 305000= 80000+225000 مسئله3- كارمند يك شركت خصوصي دريافتي به شرح زير داشته باشد: - حقوق و فوق العاده شغل مستمر ماهانه 5500000ريال - فوق العاده جذب مستمر 1000000 ريال - حق مديريت مستمر 500000 ريال - فوق العاده شرايط محيط كارمستمر 300000 ريال - اياب و ذهاب 200000 ريال - اضافه كار ساعتي در خرداد ماه 400000ريال مطلوبست ماليات حقوق خردادماه سال 1381 . حل: 7500000= 200000+300000+500000+1000000+5500000 درآمد حقوق سالانه 90000000=12×7500000 درآمد مشمول ماليات حقوق پس از كسر معافيت 72600000=17400000- 90000000 درآمدمشمول ماليات مشمول نرخ ماده 131 30600000=42000000-72600000 ماليات به نرخ 10% 4200000= 10%×42000000 ماليات به نرخ ماده 131 ق.م.م 6120000=20%×30600000 ماليات سالانه 10320000= 6120000+4200000 ماليات حقوق خرداد ماه 860000=12÷10320000 ماليات اضافه كار 80000=20%×400000 چون درآمد مشمول ماليات حقوق به نرخ ماده 131 ق.م.م محاسبه گرديده ،لذا اضافه كار نيز به مجموع در آمد مشمول ماليات منظور ونرخ ماده 131 ق.م.م اعمال خواهد شد. مجموع ماليات حقوق و اضافه كار خرداد ماه 940000=80000+860000 مسئله4- حقوق يك كارمند شركت خصوصي در اسفند ماه سال 81 به شرح زير مي باشد: - حقوق اصلي 2000000ريال - فوق العاده شغل 1000000ريال - فوق العاده محروميت از تسهيلات 200000ريال - فوق العاده محل خدمت 100000ريال - فوق العاده جذب 1500000ريال - اضافه كار 1500000ريال - پاداش آخر سال 1500000ريال مطلوبست محاسبه ماليات حقوق اسفند ماه. حل: مجموع درآمد مستمرغير معاف 4800000= 1500000+100000+200000+1000000+2000000 57600000=12×4800000 درآمد مستمر سالانه پس از كسر معافيت سالانه 40200000=17400000-57600000 پاداش آخر سال پس از كسر معافيت بند 10 ماده 91 50000=(12÷17400000)-1500000 مجموع درآمد مشمول حقوق اضافه كار و پاداش 41750000=50000+1500000+40200000 كه كمتر از نصاب 42000000 ريال مي باشد بنابراين كليه درآمدها به نرخ 10%مشمول ماليات خواهند شد. ماليات يكساله درآمد مستمر 4020000=10%×40200000 ماليات يكماهه درآمد مستمر 335000= 12÷4020000 ماليات اضافه كار 150000=10%×1500000 ماليات پاداش 5000=10%×50000 مجموع ماليات اسفند ماه 490000=5000+150000+335000 مسئله5- دريافتي ماهانه كارمند يك شركت خصوصي در سال 82 بشرح زير مي باشد: - حقوق اصلي 2500000ريال - فوق العاده محروميت از تسهيلات 800000ريال - فوق العاده بدي آب و هوا 400000ريال - فوق العاده محل خدمت 400000ريال وي از مسكن بدون اثاثه و اتومبيل بدون راننده نيز استفاده مي نمايد و مبلغ 150000 ريال بابت مسكن و 20000 ريال بابت اتومبيل از وي كسر مي گردد.ماليات قابل كسر هر ماه را محاسبه نماييد. حل: مجموع درآمد غير معاف 4100000=400000+400000+800000+2500000 درآمد غير نقدي مشمول ماليات (مسكن ) 820000=20%×4100000 درآمد غير نقدي مشمول ماليات (مسكن )بعد از كسر پرداختي 670000=150000-820000 درآمدغير نقدي مشمول ماليات (اتومبيل ) 205000=5%×4100000 درآمد غير نقدي مشمول ماليات (اتومبيل )بعد از كسر پرداختي 185000=20000- 205000 درآمد مشمول ماليات يكساله 59460000=12×4955000=185000+670000+4100000 كسر ميشودمعافيت (19200000) 40260000 4026000=10%×40260000 ماليات يكماه حقوق 335500=12÷4026000 مسئله6- حقوق و فوق العاده شغل شخصي كه كارمند يكي از وزارتخانه ها مي باشد مبلغ1500000ريال در ماه ميباشد . در تير ماه سال82 مبلغ 1700000ريال بابت اضافه كار ماههاي گذشته دريافت نموده است . در پايان شهريور نيز مبلغ 1200000 ريال پاداش نقدي به وي پرداخت گرديده است. مطلوبست محاسبه ماليات اضافه كار و پاداش . حل: درآمد يكساله حقوق 18000000=12×1500000 باقيمانده معافيت موضوع ماده 84 ق.م.م (1200000)=19200000- 18000000 درآمد مشمول ماليات اضافه كار 500000= 1200000- 1700000 ماليات اضافه كار 50000= 10%×500000 ماليات پاداش 120000=10%×1200000 مسئله7- حقوق بگير يك شركت خصوصي كه در منطقه كمتر توسعه يافته ، در تير ماه سال 82 بشرح زير مي باشد: - حقوق اصلي 1500000ريال - حق تخصص 400000ريال - فوق العاده خارج از مركز 45000ريال - فوق العاده بدي آب هوا 50000ريال - فوق العاده جذب 60000ريال - اضافه كار 750000ريال مطلوبست محاسبه ماليات حقوق تير ماه. حل: مجموع درآمد مستمر 2055000=60000+50000+45000+400000+1500000 مجموع درآمد مستمر سالانه 24660000=12×2055000 كسر ميشود معافيت (19200000) درآمد مشمول مستمر سالانه 5460000 546000=10%×5460000 ماليات يكماه حقوق 45500=12÷546000 ماليات اضافه كار 75000=10%×750000 مجموع ماليات 120500=75000+45500 ماليات حقوق تير ماه پس از كسر بخشودگي ماده 92 60250=50%×120500